Nga mitologjitë e lashta e deri tek përrallat e përcjellura brez pas brezi, historitë e grave të fuqishme janë ndërthurur në mënyrë të natyrshme në strukturën kulturore të pothuajse çdo shoqërie. Këto gra, shpesh të përshkruara si luftëtare, udhëheqëse dhe qenie mistike, sfidojnë normat e kohës së tyre, rolet gjinore dhe frymëzojnë brezat.
Derisa feminizmi modern vazhdon të evoluojë, këto gra legjendare na ofrojnë jo vetëm pasqyrë të vlerave të kaluara shoqërore, por edhe një thjerrë përmes së cilës ne mund të imagjinojmë një të ardhme më të barabartë.
Në mitologji, gratë nuk janë thjesht figura pasive që presin të shpëtohen; përkundrazi, ato janë luftëtare, sundimtare dhe perëndesha. Figurat si Artemis- perëndesha greke e gjuetisë, ose Boudica- mbretëresha kelte që udhëhoqi një revoltë kundër romakëve, ilustrojnë forcën dhe pavarësinë në një mënyrë që sfidon strukturat patriarkale.
Artemisa, me harkun dhe shigjetën e saj, ishte mbrojtësja e grave dhe fëmijëve, një mishërim i autonomisë, në një botë ku gratë shpesh kufizoheshin në ambiente dhe aktivitete shtëpiake. Në mënyrë të ngjashme, lufta e Boudicas për popullin e saj kundër një perandorie më të madhe nënkupton fuqinë e rezistencës dhe aftësinë për të formësuar historinë, pavarësisht kufizimeve gjinore.
Në mitologjinë Hindu, Devi Mahatmya e lartëson perëndeshën e ashpër dhe të shumëanshme Durga, e cila mposht demonët dhe rivendos rendin kozmik. Perëndesha Durga nuk është një figurë klasike pasive bukurie apo sharmi, ajo është një simbol i fuqisë, qëndresës dhe luftës së drejtë kundër forcave të liga, duke i bërë jehonë thirrjes moderne feministe për t’u çliruar nga rolet tradicionale, si dhe luftës për drejtësi.
Personazhet si Lilith, gruaja e parë në folklorin hebre, e krijuar para Evës, nuk shihen më si joshëse të thjeshta, por si gra që mishërojnë pavarësinë, rebelimin dhe refuzimin e roleve të imponuara. Lilith, me refuzimin e saj për t’iu nënshtruar Adamit, bëhet një ikonë feministe në një botë, e cila shpesh pret që gratë të përshtaten në role të paracaktuara.
Në mënyrë të ngjashme, Medusa, dikur konsiderohej si një simbol i feminitetit monstruoz në mitologjinë greke, ndërsa tani përqafohet si një simbol i fuqizimit të femrës. Shndërrimi i Medusës në një shtrigë (gorgon) shihet shpesh si një përgjigje ndaj traumës së përjetuar, por në pikëpamjen e feministëve modernë, historia e saj bëhet një histori e mbijetesës dhe rimarrjes së pushtetit pas torturave. Vështrimi i Meduzës, i aftë për t’i shndërruar burrat në gur, tani shihet si një metaforë për fuqinë e zemërimit dhe autonomisë së gruas.
Folklori na ka njoftuar edhe me gratë që shërbejnë si ekzemplare morale, figura- veprimet e të cilave i tejkalojnë normat gjinore. Në shumë kultura, historitë e grave të mençura, shërueseve dhe shtrigave sfidojnë idenë se gratë duhet të kufizohen me role shtëpiake. Personazhet si Rapunzel dhe Hirushja janë riinterpretuar me kalimin e kohës si gra që, pavarësisht kufizimeve të tyre, gjejnë fuqi në aftësinë e tyre për të këmbëngulur dhe për të formësuar fatin e tyre.
Në diasporën afrikane, histori si ato të merimangës Anansi, ndonëse shpesh përqendrohen te figurat e meshkujve, gjithashtu vënë në qendër të vëmendjes gratë si aktore me shkathtësi të të menduarit. Këto tregime përcjellin sesi gratë, edhe pse shpesh të nënvlerësuara ose të shtypura, mund të ndikojnë dhe madje t’i tejkalojnë kundërshtarët më të fuqishëm përmes intelektit dhe dinakërisë.
Këto figura nga folklori dhe mitologjia luajnë rol shumë më të rëndësishëm sesa që argëtojnë apo udhëzojnë, ato veprojnë si arketipe, tek të cilat feministët modernë rikthehen për t’i analizuar dhe riinterpretuar. Fuqia, qëndrueshmëria dhe aftësia e tyre për të sfiduar status quo-në rezonojnë me luftën e sotme për barazi, autonomi dhe drejtësi. Në një epokë ku gratë vazhdojnë të përballen me pritshmëritë shoqërore që kufizojnë potencialin e tyre, këto gra mitike shërbejnë si rikujtjm se lufta për fuqizim nuk është një luftë që ka lindur dje.
Historitë e grave të fuqishme në folklor inkurajojnë feminizmin bashkëkohor për të festuar kompleksitetin femëror. Këto gra nuk janë të kufizuara në role njëdimensionale, ato janë luftëtare, shëruese, sundimtare dhe rebele. Ato janë të shumëanshme dhe në kompleksitetin e tyre sfidojnë kufizimet e gjinisë dhe racës. Ato ofrojnë gjithashtu shpresë, duke treguar se edhe në sistemet më patriarkale apo shtypëse, rezistenca dhe ndryshimi janë të mundshme dhe të domosdoshme.
Duke u dhënë jetë të re këtyre përrallave të lashta, feministët modernë po farkëtojnë rrëfenja që rezonojnë shumë përtej së kaluarës, tregime që ngrenë lart jo vetëm gratë, por të gjithë zërat e shtyrë të ecin tehut të shpatës. Duke rikuperuar këto figura ikonike nga folklori, ata po riformësojnë themelet e historisë, duke kërkuar që zërat, historitë dhe qëndrueshmëria e grave dhe e komuniteteve të margjinalizuara të thuren në zemrën e trashëgimisë sonë të përbashkët njerëzore. Nëpërmjet këtij riimagjinimi të guximshëm, ata po rishkruajnë jo vetëm histori, por vetë botën, duke u siguruar që çdo zë të ketë një vend në korin e njerëzimit.
“Ky material është financuar plotësisht ose pjesërisht nga UK International Development dhe The Kvinna till Kvinna Foundation, të cilët jo domosdoshmërisht pajtohen me opinionet e shprehura këtu. Përgjegjës për përmbajtjen është vetëm autori.”
